Verassingsconcert!

Zondagochtend kregen we een mailtje van Daiksuke, of we zin hadden om die middag mee te gaan naar een klassiek concert in Otsu, onze woonplaats! Het was wat kort dag, maar we hadden toch geen concrete plannen, dus snel een mailtje terug dat ons dat erg leuk leek. Even later krijgen we antwoord, dat we om één uur opgehaald zouden worden. Nog een uurtje om te douchen, aan te kleden en op te tutten dus... het is tenslotte zondag :)

Pas gedurende de dag werd duidelijk hoe alles nou precies in elkaar steekt. Blijkbaar geeft de middelbare (meisjes)school waar Hatsuki op gezeten om het jaar een afscheidsconcert, wat je gratis kunt bezoeken als oud-leerling, en blijkbaar ook als vrienden-van-de-man-van-oud-leerling. Prima!

We zijn lekker op tijd, en hebben een mooie plaats, redelijk voorin. Tot onze grote verbazing zijn we niet de enige-niet Japanners, de teller staat inclusief ons op drie! Een unicum ;)

Helaas mochten we geen foto's maken, maar het orkest bestond voornamelijk uit meisjes van een jaar of 14~15, en enkele invallers die duidelijk ouder waren en niet het suffe bruine schooluniform droegen ;). Wij vonden dit uniform een van de minst mooie die we in tijden gezien hadden, gelukkig verstaat niemand het als je dat in het Nederlands zegt :)

Ze begonnen al snel, en de eerste helft bestond uit drie leuke, vlotte stukken.

Zoals jullie kunnen lezen:

1. Delibes Coppélia - Walsmuziek (voor ballet)
2. Rossini - The Barber Of Seville (Overture)
3. Masato Kouda - Proof of a Hero (Monster Hunter)

- pauze -

4. Brahms - Symfonie nr. 1 (alle vier de delen).

De eerste twee stuken waren leuke, vlotte stukken, de derde was wat pompeus maar ook erg leuk. Die derde is overigens de enige Japanse componist. Hij is nu 44 jaar en componist van vele verschillende... computerspellen! Monster Hunter is een computerspel wat in Japan erg populair is, en dit is de Titelmuziek van dat spel. Helaas kenden wij het niet, maar dat maakte de muziek niet minder mooi!

De tweede helft bestond uit de volledige eerste Symfonie van Brahms. Ook erg mooi, maar wat zwaarmoediger dan de eerste helft, welke ons het meeste kon bekoren.

Aan het einde van het concert werd uitgebreid te tijd genomen om voor iedereen te klappen, en wees de dirigent meermaals verschillende leerlingen aan om op te staan en te buigen, waarna elke keerhet applaus weer aanzwelde. Dit waren doorgaans de leerlingen die dit jaar afscheid zouden nemen. Die waren te herkennnen aan en witte bloem in het jaar.

Aangezien het (bedrijfs- en) schooljaar hier van 1 april tot 31 maart loopt, was dit ook echt het einde voor veel leerlingen, en de tranen vloeiden net zo rijkelijk als de bloemen door vrienden en familie gegeven.

Kort hierna vertrokken we weer, de middag was voorbij gevlogen, en we zijn weer thuisgebracht door Daisuke en Hatsuki. We hebben enorm genoten, en in de auto kwamen we aan de praat over de sakura. De bloei van de bekende kersenbloesem-bomen is voor de Japanners heel erg belangrijk, en iedereen heeft het er dan ook over. Wij hebben voorgesteld met Daisuke en Hatsuki een Hanami te gaan doen wanneer de bloesems zouden gaan bloeien. Die afspraak staat inmiddels, en 9 april gaan we op pad!

Korea - dag 9 - de laatste dag

Goed, het is achtentwintig februari, half één 's middags. We zitten op het vliegveld, anderhalf uur te vroeg, maar gezien onze eerdere ervaringen met goedkope vluchten, zitten we liever hier een uurtje extra, dan elders.

Vanochtend hebben we een uitgebreide brunch bij 'a Twosome place' gehad. Dat is een koffietent tegenover het metrostation, waar ze behalve funky koffie en sapjes, ook goede broodjes hebben.

Terugdenkend aan een intensieve week Korea, maken we in de vluchthal de score op, met wat 'weetjes' die we geleerd hebben deze week:

- Auto's zijn wit, grijs of zwart, en van Kia, Hyundai of Ssangyong. Busjes zijn blauw.
- Koreaanse meiden tussen de 14 en 40 jaar dienen tenminste hun leeftijd aan grammen make-up op hun gezicht te hebben. Altijd. Er is één uitzondering: méér make-up!
- Smakken, boeren, rochelen, neus ophalen, eten met open mond en op straat tuffen is prima en normaal/beschaafd.
- De Koreaanse vlag is blijkbaar erg moeilijk te onthouden. Daarom moet hij elke 15 meter minimaal 2x te zien zijn.
- Als je een ruimte (bus, winkel, kamer) kunt verwarmen, doe dat dan op standje maximum!
- Verkeersregels zijn richtlijnen.
- Bussen stoppen als je er voor springt, anders wil je niet meerijden.
- Eten bestaat uit minimaal 10 schaaltjes en wordt altijd gedeeld.
- Pizza, pasta, hamburgers en Chinees zijn Koreaans eten ;)
- Koffie is een zwarte drank die naar water smaakt, die bij voorkeur met veel melk(schuim) en suiker genuttigd wordt.
- Als je een jong stelletje bent, dien je overal zeer klef te zijn en minimaal 8 selfies per minuut te nemen.
- Kimchi! Altijd en overal kimchi bij het eten!

Zo, weer wat geleerd :) Met betrekking tot deze vakantie zijn onze hoogtepunten:
- Gedeelde 1e plek: Golgulsa temple-stay en de DMZ excursie.
- Op 3: de Koreaanse eet-cultuur
Er wordt van Korea beweerd dat het een shoppers paradise is, en eerlijk gezegd, dat is waar. Ware het niet dat dat aan ons gewoon niet echt besteed is ;)

We hebben heel veel in 1 week gestopt. Dit vanwege de magere vakantie-dagen-oogst ivm werken in Japan. Iets meer tijd zou leuk geweest zijn, nu moesten we regelmatig een beetje jagen, maar we hebben eigenlijk wel alles gezien en gedaan wat we wilden zien en doen.

Het was een super leuke vakantie. Zouden we aanraden naar Korea op vakantie te gaan? Ja, maar als onderdeel van een grotere Azië-reis, of als je al flink wat andere Aziatische landen gezien hebt. Heb je dat nog niet, kom dan eerst gezellig bij ons op bezoek in Japan!

Groetjes,
Anna en Siebrand!

Korea - dag 8

Allebei spierpijn en hoofdpijn deze ochtend! Spierpijn van onze tempel-trainingen, en hoofdpijn waarschijnlijk van de warmte. Bah! Als het vanavond weer zo warm is gaat het raam wagenwijd open.

Hoe dan ook, toch rustig aan opgestaan en opgefrist, en de stad in voor een ontbijtje en koffie!

We gingen zitten bij de Tour de Paris. Klinkt goed, broodjes waren echter matig. Anna had een (mierzoete) ijsthee, en ik bestel tegenwoordig maar een americano én een espresso. Die gooi ik vervolgens bij elkaar, en meestal smaakt het dan redelijk naar koffie.

Daarna zijn we naar de Gukje markt gewandeld. Het was echt heerlijk weer, en Gukje markt stelde ook niet teleur! Natuurlijk heeft Korea onze verwachtingen de afgelopen week flink 'getraind', maar het was oprecht een erg leuke wijk met alleen maar winkeltjes. Ruwweg gesorteerd in de tassenbuurt, kledingbuurt, kookgereibuurt, powertoolbuurt en verlichtingbuurt. Het was niet zo claustrofobisch opgezet als de markt in Seoul (all was het hier, wellicht omdat het nog ochtend was, een stuk rustiger), en het was gewoon minder chaotisch.

Na een uurtje rondsnuffelen zijn we naar het zuiden gelopen, en kwamen we de BIFF (Busan International Film Festival) straat tegen, een straat (buurt bijna) met allemaal eet-tentjes buiten. Omdat het nog wat vroeg was voor lunch, zijn we eerst doorgelopen naar de Jalalchi markt.

De Jagalchi markt is een oude vismarkt die gerund wordt door (net zulke oude) vrouwen, en het is werkelijk waar een leuke, traditionele vismarkt! Nu zijn we niet onverdeeld fan van allerlei krioelende, slijmerige beestjes die van mij lekker in de zee hadden mogen blijven zwemmen, maar het was in ieder geval authentiek, en leuk om eens 'mee te maken'.

Aangezien de vis (en alles wat daarmee te maken had) gewoon open in de buitenlucht lag, waren we blij dat het winter was. De geur was nu nog goed te doen, maar in de zomer zal het er een ander soort feestje zijn!

Daarna een klein stukje terug om het BIFF gebied eens goed aan de tand te voelen. Hier hebben we allerlei snacks bij standjes gekocht, en werkelijk waar, ze waren allemaal heerlijk!

Omdat het in Japan gebruikelijk is om na je vakantie (of zakenreis) een lokale snack voor je collega's mee te nemen, hebben we een doos walnotenkoekjes gekocht. Anna heeft een zak chocolade-kiezelstenen gekocht. Die zien er uit als, je raad het al, en niet voor collega's, maar gewoon omdat ze lekker zijn!

Met een volle maag en spierpijn die eerder toeneemt dan afneemt, hebben we besloten niet te gaan hiken vanmiddag, maar om Texasstreet eens te bekijken. Texasstreet is de oude rosse buurt, maar nu vooral bekend als internationale buurt, met veel Russische, Chinese, Japanse en Filippijnse winkels en café/restaurants.

Omdat het weer nog steeds heerlijk is, zijn we er naar toe gewandeld. Het ligt 'achter' ons hotel, dus daar even gestopt om de aankopen en wat kleding te dumpen in onze kamer. Het is vandaag namelijk zo warm, dat we de sjaal, handschoenen een trui al uit hebben gedaan, en de jassen open dragen.

Weer wat lichter bepakt gaan we naar Texasstreet... Wellicht dat dat 's avonds nog wat is, maar tussen drie en vier uur 's middags is het een vieze oude, naar riool stinkende, onfrisse buurt, met inderdaad veel Russische en andere, niet-Koreaanse gevelbelettering. We zijn er dan ook snel weer uit gegaan.

Het avondprogramma is Gwangalli Beach, en bekende plek waar ook in de winter veel te zien zou moeten zijn. Dat hebben we maar iets naar voren getrokken, en omstreeks vier uur gooien we weer 3000 won (zo'n €2,20) in de automaat voor twee kaartjes naar de andere kant van Busan.

Gwangalli beach is makkelijk te vinden, en ondanks dat het zo kunstmatig is als wat, erg vermakelijk! Het sterft daar werkelijk van de jonge, zeer kleffe koppeltjes die mooie strand-selfies moesten maken. Nooit geweten dat er zoveel soorten selfie-sticks, en zelfs heuse driepoten voor je mobieltje zijn!

Eerst maar eens een wandeling over het strand en de boulevard. Het is nog licht, maar dat weerhoud de bezitters van de Ferrari's en Mustang GT's er niet van om alvast te gaan flaneren met hun bolide. Wij hadden inmiddels al weer trek gekregen, dus besloten een goede plek voor ons 'laatste avondmaal' uit te zoeken.

We hebben onze zinnen gezet op een 'Korean BBQ', een bekend Koreaans gerecht waarbij je (voornamelijk rund)vlees zelf BBQ't op een BBQ of gaspit in tafel.
We vonden een leuke, waar we na 5 minuten wachten een tafel aangewezen kregen. Standaard set nummer 1 besteld, welke bestaat uit outside skirt, beef ribs en spicy grill roast. Flinke lappen vlees, waar gelukkig een schaar bij geleverd wordt!

Het was heerlijk! Ze snappen hier een stuk beter wat je met rundvlees moet doen dan op 't eiland ;) Deze hele maaltijd kostte inclusief drinken zo'n 35000 won, omgerekend €26,40 voor ons tweeën, inclusief drinken. Dit was één van de duurste maaltijden voor ons deze vakantie. Korea is geen duur land, in ieder geval niet qua eten, vervoer en overnachten.

Daarna hebben we een nacht-strandwandeling gemaakt. Het is erg leuk gedaan: overal zijn verlichte kunstwerken en lichtshowtjes. Ook wordt op elke hoek vuurwerk verkocht. Hoe romantisch! (lees: toeristisch), maar al met al, stiekem, toch erg leuk!

Daarna nog koffie gedaan in een hip koffietentje met uizicht op het strand, en weer rustig terug naar het hotel. Eenmaal in onze Sauna-kamer aangekomen nog even met het personeel overlegd of het koeler kon... dat kon, en even later ging de airco-unit in het plafond blazen... warme lucht om precies te zijn. Dat hebben we ook maar weer uit laten zetten, en uiteindelijk het raam maar wagenwijd open gezet. De tassen alvast gepakt, want morgen gaan we al weer terug.

Korea - dag 7

Rond drieeën zien we de zee al liggen vanuit de trein. In de trein laat Anna mij ineens een plaatje van een LP zien waar ik al tijden naar op zoek ben. De LP is niet meer leverbaar, en dan ben je overgeleverd aan de tweedehands markt, oftewel geluk. Maar nu ligt die dus op mij te wachten wanneer ik weer in Nederland ben... Dat is een erg leuk verjaardagscadeau, dank je wel Anna!

Rond vier uur komt de trein aan op haar eindstation: Bujeon. Busan... Bujeon, het is al uitzondering ALS er Engelse, of überhaupt leesbare tekst op bordjes e.d. staat, en dat het ene net iets anders geschreven wordt dan het andere, daar zijn we inmiddels al aan gewend. Pusan is bijvoorbeeld het zelfde als Busan, waarom dan geen Bujeon, zeker als het het eindstation is.

Bij het station valt ons het contrast weer op tussen de nieuwbouw, en de troep die men achter laat. Alsof men niet trots is op wat ze hebben,,,

Maar Busan? Nee dus. Bujeon, Busan train station, en Busan station zijn drie verschillende plekken... om het overzichtelijk te houden.

Uiteindelijk zijn we na wat chaos bij het juiste station, en gaan we met de bus naar de goede halte... die uiteraard alleen in het Koreaans aangegeven staat. Dat hebben we aan een mede-passagier moeten vragen (gelukkig zijn Koreanen niet bang om Engels te praten), en maar 1 halte te laat zijn we uitgestapt. Gelukkig zijn de haltes kort na elkaar, dus het was maar een klein stukje teruglopen.

Aldaar de routebeschrijving van het hotel gevolgd... Je zou denken dat ze een smalle trap van zo'n 150 treden tussen twee gebouwen toch zouden noemen, nietwaar? Nou, wij dachten dat wel dus... Hoe dan ook, en goede drie kwartier slepen met alle bagage en nóg wat chaos later waren we eindelijk in het hotel.

Prima kamer, maar wel weer op zijn Koreaans. Loshangende kabelgoot, drie mini-handdoeken en één grote, gouden glittervoegen in de badkamer en een bouncy bed! Zoals overal in Korea vloerverwarming, en op standje sauna. Nou ja, alle spullen neergezet, raam op een kier voor de frisse lucht, en op zoek naar een leuk eettentje.

Gelukkig zitten we daarvoor in een goede buurt, en al snel vinden we een plekje bij een simpel eettentje waar we voor twee personen bulgogi, een Koreaanse rundvleesschotel bestellen.

Niet veel later kwam de serveerster met een dienblad van een meter bij een meter waarop alle bijgerechten stonden! Het zag er weer geweldig uit, want even later kwam het bord stomende bulgogi, en dat rook heerlijk.

En het was ook heerlijk! En al kletsende/etende, vonden we onze achterburen, een mannetje of acht, wel in verdacht bekende klanken met elkaar communiceren... Toen we klaar waren met eten even 'Nihongo?' (Japans?') gevraagd aan de tafel, met als gevolg veel blije en positieve reacties. In ons beste Japans ons voorgesteld, en even kort gekletst, in het Engels. Vervolgens hebben ze ons geleerd in het Koreaans afscheid te nemen (annyeonghi gaseyooooooooooo) en met een grote glimlach zijn we naar buiten gestapt.

Koffie gedaan in één van de vele koffietentjes die Busan rijk is, en met een chipje en flesje sinaasappelsap ons teruggetrokken op de hotelkamer, waar we het ligbad uitgeprobeerd hebben.

In de ochtend was het nog niet zo duidelijk aanwezig, maar naar mate de dag vorderde, bleek dat we ons met het korte tempel-bezoek toch serieuze spierpijn bezorgd te hebben. Niet gek, na alle martial-arts en yoga sessies, maar dan is een warm bad wel zo fijn.

Voordat we zijn gaan slapen, hebben we ons eerst een ongeluk gezocht naar de bediening van de verwarming, zonder resultaat helaas. Het is winter, door het zeeklimaat hier wat warmer dan in het noorden (graadje of zes 's nachts), maar onze slaapkamer hadden ze op zijn minst tot dertig graden opgestookt!

Het lijkt er alleen op dat de verwarming centraal geregeld is... Dan maar slapen met het raam open! Welterusten!

Korea - dag 6 (temple stay)

Zoals in de vorige post gezegd hadden we voor vandaag en een deel van morgen een temple stay gepland. Dit houdt in dat je een tijd (in ons geval 24 uur) meedraait in een Boeddhistische tempel. Na verschillende opties overwogen te hebben kozen Sieb en ik om in de Golgusa tempel te verblijven. Deze lag namelijk redelijk op onze reisroute én had nog een leuk extraatje: het is een martial arts tempel! De monniken hier doen namelijk aan Sunmudo, wat letterlijk vertaalt als 'de manier om meditatieve vecht sport te beoefenen'. Dit is een non-contact vechtsport waarbij de training uit gelijke delen meditatie, yoga en vechtposities /-bewegingen bestaat.

Zodra we ingecheckt waren kregen we onze tempel kleding: een grote, wijde bruine omslagbroek en een geel/oranje vest die allebei over je normale kleding gedragen horen te worden.

Na flink gelachen te hebben om elkaars kleding (mijn broek was veelte wijd en die van Sieb net te kort) gingen we op onderzoek uit. Het tempel complex bestaat namelijk uit verschillende gebouwen die verspreid op een berghelling liggen.

Het focuspunt van de tempel ligt boven aan de berghelling en is een schitterende Boeddha die uit de bergwand is gehakt.

Onder en rondom die Boeddha zijn allemaal kleinere altaartjes gecreëerd in natuurlijke inhammen van de berg. Het was heerlijk om daar op ons gemak rond te klauteren (wel voorzichtig, want mijn broek was een struikelgevaar) en alle altaartjes op te zoeken en bekijken.

Eenmaal uitgeklommen waren we precies op tijd voor de dagelijkse Sunmudo demonstratie, die uit vier onderdelen bestond:

1. Een leerling die de basis bewegingen van Sunmudo liet zien (ik vond het mooi om te zien, maar het kwam niet heel indrukwekkend over. Sieb zei later dat het hem aan de tekenserie Avatar deed denken.
2. Een dame in traditionele kleding die (onder begeleiding van heel luide muziek) een lied zong. (Heel erg niet ons ding, zowel de kleding als het lied.)
3. Een meer gevorderde leerling die een routine vol schoppen en sprongen deed. Het gave hieraan was dat je in zijn bewegingen kon zien hoe ze afgeleid waren van de basis bewegingen die de eerste leerling deed.
4. Een ubermonnik die allerlei indrukwekkende yoga- en evenwichtskunsten deed terwijl achter hem de eerste leerling zijn basisbewegingen herhaalde (ook hier was weer duidelijk een relatie tussen de twee te zien)

Daarna was het tijd voor onze community service, in dit geval bladeren uit de afwatering rond de trainingshal halen. Hierbij werden we geassisteerd door een groep kinderen die hier tijdens hun vakantie een week verbleven. Het werk zelf was vrij saai (bladeren in zakken proppen en aan de andere kant van de berg legen) maar we hebben erg gelachen om het enthousiasme van de kids en hun dappere pogingen om Engels met ons te spreken.

[Deze foto hebben wij niet gemaakt, maar dit zijn wel de kinderen waar ik het net over had!]

Hongerig van al het werk begaven we ons naar de eetzaal waar we in de rij gingen om onszelf te voorzien van de veganistische tempelmaaltijd. Het eten was simpel maar erg lekker met veel groente en fruit (iets dat we in de Japanse keuken nog wel eens missen). Volgens de tempelregels mocht er tijdens het eten niet gepraat worden maar daar hield eigenlijk niemand zich aan. Ook waren de eettafels gescheiden, de dames aan de linker tafels en de heren aan de rechter, maar de kinderen liepen vrolijk heen en weer, dus ook die regel werd losjes gehanteerd.

Met een volle buik wandelen we een rondje over het terrein (en scoorden we een kopje koffie bij de drankjes automaat) voordat het avondprogramma begon: chanting service en Sunmudo training!

Gelukkig kregen we voordat de chanting service begon nog wat uitleg van Sam, de persoon met wie ik ook de boeking had geregeld. Deze uitleg was zowel theoretisch (het is niet zozeer dat ze Boeddha aanbidden als wel dat ze onder de indruk zijn van hoe hij verlichting bereikt heeft. Door het buigen en chanten bewijzen ze daar respect aan en proberen ze deze staat zelf ook te bereiken) als praktisch (hoe moet je een volledige buiging maken, hoe gaat mediteren, etc) Direct hierna begon de dienst. Ik vergat natuurlijk meteen de 3 ceremoniële buigingen te maken voor het Boeddha beeld, terwijl ons dat net was uitgelegd!! De dienst zelf was eigenlijk niet meer dan het mee chanten van teksten (verschillende wijsheden van Boeddha) wat ons niet super makkelijk afging (het chanten gaat in het Koreaans, dus we raakten steeds kwijt waar we waren) en buigen wanneer de rest dat ook deed.

Eenmaal uitgebogen gingen we gelijk door een zit meditatie in. Zal eerlijk zeggen dat het niet iets is dat ik dagelijks wil gaan doen, alhoewel het gegiechel van de kinderen achterin de zaal ook niet echt hielp. Na het beëindigen van de meditatie kregen we even een paar minuten om onze benen te strekken voordat we doorgingen met opwarmoefeningen. Tijdens deze oefeningen werd een hoop gerekt waarvan ik niet eens wist dat je bewust kon rekken maar ook een hoop gelachen.

Lekker warm was het tijd voor de 'gevechtstraining'. Dit hield in dat de instructeur steeds een serie bewegingen liet zien en wij die da nadeden. We deden één serie bewegingen steeds een paar keer achter elkaar, waarbij het tempo steeds verder opgevoerd werd. Alhoewel het echt supergaaf was ging het me op een gegeven moment echt te snel en ben ik afgehaakt. Sieb hield het wel bijna tot het einde vol, maar ook voor hem was het op een gegeven moment niet meer te volgen. Voor de reguliere leerlingen was het beter te volgen, zelfs als het ze eigenlijk wat te snel ging, aangezien elke beweging een naam heeft en de docent die naam ook steeds opriep voordat hij begon. Wij kenden die namen natuurlijk niet, dus dat maakte het extra lastig!

Zo rond half negen waren we klaar met de training en weer ingepakt (het was inmiddels namelijk toch best koud). Bij ons gebouw aangekomen bedachten we ons dat we toch wel erg gaar waren. Dus gaven Sieb en ik elkaar een kus en gingen naar onze kamers. Kamers? Ja, naast niet roken, drinken of vlees eten staat ook gemengd slapen op het lijstje van dingen die niet mogen binnen de tempel.

Eenmaal binnen legde ik mijn futon klaar op de verwarmde vloer (Koreanen leven en slapen, net als Japanners, nog veel op de vloer. Omdat dit in de winter best koud kan zijn hebben ze vaak vloerverwarming) en kroop lekker onder de dekens. Opzich is negen uur erg vroeg om in bed te kruipen, maar de wekker de volgende ochtend zou dan ook erg vroeg gaan.. Namelijk om 4 uur!

–-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgens mij was dit voor ons allebei voor het eerst dat we door een tempelbel gewekt zijn. Snel schoot ik mijn kleding aan en tien minuten later ontmoette ik Siebrand voor ons gebouw. Samen wandelden we door het duister de berg op naar de centrale gebedshal. Daar waren de monniken al aan het chanten. Alhoewel de hal er schitterend uitzag en de monniken erg mooi klonken moet ik zeggen dat het met een slaperig hoofd niet makkelijker werd om het chanten en buigen bij te houden. Tijdens de zit meditatie die er direct op volgde ben ik zelfs een paar keer weggedoezeld.

Gelukkig was het volgende programma punt ontbijt! Rijst met allerlei gestoofde groentes, helemaal prima en zelfs nog redelijk warm. Na een korte uitbuikpauze was het tijd voor meer training wat neer kwam op yoga. Alhoewel we allebei de yoga training erg interessant en prettig vonden (alhoewel ook intensief!) wisten mijn arme spieren wisten niet wat hen overkwam! De hele week hadden we al veel gewandeld en dan nu ook nog op de grond zitten + slapen, yoga en Sunmudo erbij! Als ze eens hadden geweten wat hen op dat moment nog te wachten stond..

Volgens de planning zouden we namelijk hierna '108 buigingen' doen. Nadat we een tijdje hadden staan wachten hadden we de keuze om het iemand te vragen of om dit agenda punt te skippen. Omdat we toch wel alle facetten monnikenleven mee wilden maken besloten we onze yoga instructeur (die ook nog rond liep) te vragen hoe het zat. Hij regelde dat er een monnik naar ons toe kwam die ons wel wilde helpen met dit ritueel. En dat hebben we geweten..

De naam was dus letterlijk. Je maakt 108 volle buigingen. Dus van staand, naar knielend, naar met je voorhoofd op de vloer en weer omhoog. Ik was na 10 buigingen de tel al kwijt en na 50 buigingen compleet buiten adem. Ik was namelijk de langzaamste van ons groepje van drie (al speelde de monnik vals.. hij deed maar ongeveer 2/3e van de buigingen mee) dus iedere keer als ik net weer stond tikte hij met een bamboestok in zijn hand om aan te geven dat we weer moesten buigen. Ik was heel blij toen we eindelijk klaar waren! [Op het moment dat we dit ritueel deden hadden we geen flauw idee waar het voor stond maar inmiddels hebben we wat gelezen over de betekenisen daardoor heeft het ritueel nu wel wat meer inhoudt voor ons]

Een tikje stijf hobbelden we naar buiten voor ons volgende agendapunt, namelijk theetijd met een monnik! Deze bleken we tegelijkertijd met de kinderen te hebben, dus dat was gezellig druk. De monnik die met ons thee kwam drinken en onze vragen kwam beantwoorden was trouwens niet zomaar een monnik maarhet hoofd van het klooster. Iedereen was in het begin wat verlegen en stil (al kwamen de kinderen vrij snel los) maar hij was ontzettend vriendelijk en toegankelijk. Alle vragen die je wilde stellen waren oké en nam altijd de tijd om goed antwoord te geven. Over het algemeen werden alle vragen en antwoorden voor ons vertaald door een dame van het kantoor, maar hij bleek zelf ook best aardig Engels te spreken en zelfs een aantal keer in Nederland te zijn geweest.

Nadat iedereen had kunnen vragen wat hij/zij wilde en we een stuk of 3 kopjes (mierzoete) thee hadden gehad was het tijd voor de lunch.Die verschilde niet heel veel van de maaltijden die we eerder hadden gehad, en ik begon me af te vragen hoeveel variaties op rijst met gestoofde groenten en een soepje je eigenlijk kunt maken.

En toen was het alweer tijd om in te pakken! Alles weer in de rugzakken en onze tempelkleding in de daarvoor bestemde wasmand. Tijd om de tempel en onze slaapplek te verlaten

Al pratend over onze ervaringen liepen we naar een bushalte om een bus te pakken terug richting Gyeongju.De eerste bus reed ons natuurlijk voorbij terwijl we op 2 meter van de bushalte waren… Het bussysteem in Korea zijn we niet echt groot fan van. Gelukkig kwam er een minuut of 10 later nog één. Op het station haalden we de koffer op uit de kluis en kochten we treinkaarten naar Busan. Na wat snacks gescoord te hebben ploften we in de trein, waar we prompt allebei in slaap vielen! De rest van de treinrit was eigenlijk ook niet ontzettend interessant, behalve dan ons eindpunt. Dit is namelijk het laatste punt van onze reis: Busan, de op één na grootste stad van Korea.

Korea - dag 6

De wekker ging vandaag vrij vroeg want voordat we ons om 2 uur bij de templestay in de Golgulsa tempel zouden melden stond er nog een hoop op de planning! Zo wilden we 's ochtends nog langs de Bulguksa tempel en de Seokguram grotto, die beiden op de Unesco lijst staan. Van Siebrands verjaardag vieren kwam dit jaar dan ook niet zoveel, al is hij nog nooit op zo'n bijzondere plek jarig geweest! (Daarover later meer) Na een snel ontbijtje bij ons guesthouse gingen we op weg naar het station in de hoop daar onze koffer kwijt te kunnen. Het is namelijk een heerlijk koffertje, maar we wilden een hoop gaan wandelen en dan is het toch wel heerlijk als je minder mee hoeft te slepen! Gelukkig waren er op Gyeongju station kluisjes die je voor meerdere dagen kon huren zodat we de koffer pas hoeften op te halen als we weer op de trein zouden stappen. Vet handig!

Zonder koffer, maar met volle rugzakken sprongen we op de de bus (die zowaar redelijk vlot kwam! En ook nog de goede kant op ging!) Omdat alle haltes natuurlijk alleen in het Koreaans waren aangegeven hadden we aan de chauffeur gevraagd of die ons een seintje wilde geven als we eruit moesten. Zo kwamen we toch redelijk snel en soepel op de juiste plek.

Na een korte wandeling bergopwaarts zagen we de ingang van de Bulguksa tempel. Tot nu toe waren we nog niet erg onder de indruk van de Koreaanse architectuur. Aangezien ons bij de paleizen in Seoul vertelt was dat veel tempels in dezelfde stijl waren gebouwd en beschilderd als de paleizen waren onze verwachtingen hier dan ook niet erg hoog.

Maar dat viel ontzettend mee! Ja, de tempel had dezelfde bouwstijll als de paleizen en dezelfde kleurstelling maar toch was hij heel anders. De kleuren waren een stuk minder schreeuwerig en de schilderingen een stuk wisselender en gedetailleerder.

De tempel was verdeeld in verschillende gebouwen op ommuurde terrassen die verbonden waren met trappen en poorten.

Zo kwam je elke keer weer iets nieuws tegen! Onze favoriet was het terras waar de hele tuin bestond uit rotstorentjes!

Eenmaal uitgekeken konden we kiezen of we de bus omhoog namen naar de Seokguram grotto of dat we liever omhoog wilden wandelen. Actievelingen die we zijn besloten we te wandelen. Dit bleek nog een hele klim te zijn! Ik merk wel dat mijn hardloopschema zijn vruchten afwerpt. Na onze Miyajima hike was ik compleet gesloopt. Dit keer was ik nog wel vaak buiten adem, maar dat trok snel weg.

De Seokguram grotto zelf viel wat tegen. Het is een kleine grot waar een mooi Boeddha beeld in staat maar we vonden het niet een bijster speciaal. Ook was het grootste deel van de grot afgezet met plexiglas, dus je kon alleen vanaf een afstond naar het beeld staren. Toch was de wandeltocht het wel waard, want het uitzicht was schitterend. Daarnaast was er vlakbij de tempel een gigantische tempelbel waar je voor 1000 Won (1 euro) op mocht slaan, dus daar heeft Sieb zich nog even mee vermaakt.

Aangezien we wilden proberen om rond 2 uur in te checken bij de Golgulsa tempel voor onze temple stay en we ook nog wilden lunchen was het de hoogste tijd om weer op pad te gaan. Oorspronkelijk hadden we besloten met de bus naar de Golgulsa tempel te gaan, maar gezien onze eerdere ervaringen met de bus en de tijd leek het ons slimmer om een taxi te pakken. helaas stopten er geen taxi's bij de Seokguram grotto (nou ja, wel een paar, maar die bleken gereserveerd te zijn). Uiteindelijk hebben we dus een bus terug naar de Bulguksa tempel gepakt en vanaf daar gingen er wel taxi's.

De taxi chauffeur had er een aardig tempo in en zat tijdens het rijden uitgebreid handsfree te bellen, maar heeft ons heelhuids afgezet bij de ingang van de Bulguksa tempel.
We hadden eerder al gelezen dat daar twee eettentjes zouden zitten. Nou was er daarvan eentje dicht (en al een flinke tijd ook, aan het stof te zien) en de ander zag er niet heel veel belovend uit...

Toch maar naar binnen gegaan, want we hadden flinke trek. Van alle plaatjes aan de muur vonden we allebei de bibimbaper het lekkerst uitzien. Normaal gesproken is dit een bak met rijst en verschillende soorten groenten waar je een sausje en een soepje bijkrijgt. Hier kwam er alleen nog veel meer lekkers op tafel!!

We hebben bijna alles geprobeerd (alleen met krabbetjes doe je ons echt geen plezier, dus die sloegen we over) en met onze buikjes rond begaven we ons door de tempel poort voor onze temple stay. Tijd om 24 uur als boeddistische (sunmudo) monnik te leven! Maar aangezien daar heel veel over te vertellen valt is dat een verhaal voor de volgende update!

Korea - dag 5

Vroeg in de ochtend staan we op. De tassen staan al grotendeels gepakt, want om half negen vertrekt onze trein naar Gyeong-ju. Van een stad met 10 miljoen inwoners naar het platteland.

Ondanks dat we wat moeten haasten (vroeg opstaan is niet onze forté), zitten we met verse (oplos)koffie, muntthee en broodjes van de kiosk in de trein. Twee uur met de snelle trein, en dan nog een uur met de normale.

Onze de snelheid op het TV-scherm in de trein!

Eenmaal aangekomen gaan we eerst naar onze guesthouse, waar we via airbnb een couple-room geboekt hebben. We zijn te vroeg voor de kamer, maar gelukkig mogen we de koffer achterlaten.

Gyeong-ju staat bekend als het 'museum zonder muren', en eerlijk gezegd, beginnen we een beetje door de Koreaanse reclame (propaganda?) heen te prikken. Gyeong-ju is gewoon een kleine stad. Er zijn een paar toeristische attracties, zoals in onze ogen elke stad wel wat heeft... maar de Koreaanse lofzangen over deze plek vinden wij schromelijk overdreven. Verder wonen er zo'n 260 000 inwoners, en ondanks dat er genoeg ruimte is, zijn er weer hele wijken met enorm hoge flatgebouwen neergezet. Ook valt ons op hoeveel zooi overal ligt. Korea is geen arm land, ze hebben veel mooie nieuwe spullen en gebouwen, maar ze lijken er gewoon niet zuinig mee om te springen, of het op zijn minst een beetje te onderhouden.

Ons vermoeden is dat de overheid hier een handje in heeft. En dikke vierbaans brug van een meter of honderd lang, over een enkele spoorlijn. Heel veel grote gebouwen die gloednieuw neergestampt worden, een tijdje gebruikt worden, en weer verlaten worden. Het voelt allemaal wat raar en gesubsidieerd aan.

Behalve stad is Gyeong-ju ook bekend om het Gyeong-ju National Park. Nu is alles wat een beetje groenig en onontgonnen is in Korea een National Park, maargoed, voor vanmiddag hadden we bedacht een leuke hike in de natuur te doen. Wat vallende sneeuw rond lunchtijd deed onze standvastigheid een beetje wankelen, maar het klaarde op, dus we trokken de bergschoenen aan en op naar de bushalte. Er was is een gebied met een aantal aangegeven routes van verschillende tijden. Keuze genoeg lijkt ons!

Helaas is Gyeong-ju niet goed met kaarten, bussen of informatie. Na een half uur bij de door de toeristeninformatie-aangewezen bushalte gewacht te hebben kwam de goede bus langs... de verkeerde kant op :(

Toen waren we het zat, en zijn we op goed geluk naar de dichtstbijzijnde berg gelopen:

En geluk hadden we! Het bleek moeilijk te zijn om een pad omhoog te vinden, maar achter een verlaten school liep er en heel klein paadje het bos in.

Je moet goed kijken om het pad te vinden. Veel meer dan een scheiding in de begroeing is het niet, en ook nauwelijks begaan. We hebben het 'pad' gevolgd, en des te hoger we kwamen, des te meer we beloond werden met een prachtig uitzicht over de stad.

Op ongeveer driekwart van de berg kwamen we ineens een verlaten hutje tegen. Omdat het écht in de spreekwoordelijke 'middle of nowhere' was, konden we alleen maar raden wat dit was, of wat zich hier afgespeeld heeft.

Een laag hutje (rechts op onderstaande foto) lijkt de eerste versie te zijn, die inmiddels verlaten en tot afvalplek omgedoopt is.

Vijf meter verderop staat een grotere hut van takken en leem, maar ook golfplaat en houten palen. Er is duidelijk aandacht aan besteed, de muren zijn 'behangen' met papier om de hut winddicht te maken en een volwassen Koreaan kan er in staan. Achter de hut was een vuurplaatsje waar gekookt kon worden (wat gezien de roetsporen ook veelvuldig gedaan is), en er zit zelfs en raampje in! Aan de laag stof en vuil op de spullen konden we zien dat er zeker een lange tijd niemand meer is geweest... Maar waarom alle boeken uit de boekenkast getrokken zijn, en waarom er een doos maagmedicijnen op de grond ligt uitgestrooid... wij weten het niet, maar er heerst in ieder geval een bijzondere atmosfeer. We durfden niet echt aan de 'spullen van een ander' te zitten, en hebben de plek redelijk onaangeroerd verlaten.

We durfden de hut niet in te gaan, maar achterin hing een kalender. Daarop zagen we de datum woensdag 1 maart... de laatste keer dat 1 maart op een woensdag viel... was in 2006...

We zijn nog een stukje verder geklommen, in de hoop de top te bereiken, maar het werd steeds minder begaanbaar. Aangezien de zon het over een uur ook voor gezien zou houden, besloten we weer terug te gaan naar de guesthouse.

Daar hebben we onze koffer op de kamer gezet, schoenen gewisseld en in de richting gelopen waar we hoopten dat de restaurants waren.

Via wat omzwervingen (waarbij we Pizzahut en 'Japanese restaurant' links hebben laten liggen) komen we uit bij Han's Deli. De kaart zag er goed uit, met ook gerechten die ons wel Koreaans leken. Binnen schrokken we even van het interieur en de opzet, die meer op een McDonalds leek dan iets Koreaans, maar het was er in ieder geval niet uitgestorven, zoals bij veel andere restaurants.

We negeren gewoon de Koreaanse interpretaties van internationale gerechten (pizza, pasta, omrice, sausage-gerechten, friet, etc.) en bestellen optimistisch de kimchi-stew-met-cutlets-iets en een spicy bulgogi (rundvlees) bibimbap. Beide twee op de schaal van één tot drie spicy-ness.

Nou, als en Koreaan zegt dat iets pittig is, dan kun je dat maar beter serieus nemen! De stew was nog rood-hoofd-en-zweten pittig, de bibimbap was ronduit verzengend heet! Zo heet dat eerst je mond, tong, keel en neus in de fik vliegen, dan slik je het door en daarna voel je je maagzuur op 1200 toeren centrifugeren! Japanse hitte (wasabi bijvoorbeeld) is meestal zo weg, nou, dit niet... Dit blijft nog zeker een kwartier nazweren!

Uiteindelijk heb ik het grootste deel van de bibimbap soldaat gemaakt, en heeft Anna zich over de stew ontfermd. Ondanks de scherpte was het wel lekker. Bordjes leeg en magen gevuld, op naar de koffie!

Na een klein rondje stad streken we neer in een klein maar populair koffiezaakje, waar Anna een Latte Macchiato koos, en ik weer in de 'original blend' ben gestonken. Original blend betekent hier een soort van 'populairste koffie van de zaak', wat net als bij ons eerste koffietentje in Seoul, neer komt op 200 ml melk, 300 gram suiker en een shot espresso... Nou ja, wij zijn flexibel...

Omdat we vol energie uit de koffiezaak kwamen, zijn we teruggelopen via de 'royal tumuli', een soort grafheuvels waar wat oude koningen, koninginnen en generaals is begraven liggen, met een heleboel schatten. Er zijn er twee uitgegraven, de rest zou nog onder de grond moeten liggen, inclusief schatten!

Op de één of andere manier krijgt Korea het steeds voor elkaar om met hun historische (door Unesco erkende!) schatten, GEEN indruk op ons te maken. Wij zijn er nog niet over uit of het ligt aan de presentatie, de door Korea geschepte verwachtingen, of aan dat wij gewoon gewend(verwend) zijn door vlakbij de thousand-year capital te wonen...

Daarna zijn we lekker naar de guesthouse en vroeg er in. Vandaag was een reisdag, die zijn altijd wat minder interessant, en onze slechte ervaring met het OV van Korea hielp niet. Desalniettemin is het toch nog een interessante dag geworden. Morgen begint de temple-stay, en die hebben zo'n extreem ritme (4 uur op!), dat we nu alvast beginnen met vroeg naar bed gaan!

Korea - dag 4

Na een snel ontbijtje bij het koffietentje onderin ons gebouw gingen we op weg naar ons ontmoetingspunt, want vandaag was de DMZ-tour!

We waren er zo'n beetje als eersten (we wisten niet precies hoe lang we erover zouden doen met de metro en we wilden zeker niet te laat komen) maar langzamerhand druppelden er steeds meer mensen binnen. Onder deze mensen was ook een groep Amerikaanse soldaten die nogal luid aan het kletsen waren.

Toen eenmaal iedereen er was werden we de bus ingeladen. Wij zaten direct voor de Amerikaanse soldaten en we hebben nog nooit zoveel luide en opschepperige verhalen gehoord! In de bus kregen we ook de eerste uitleg over wat we vandaag gingen zien en doen. Onze gids was een vrolijke, bubbly meid van een jaar of 20 die desondanks erg duidelijk was met haar uitleg over wat we wel en niet mochten doen. Zo werd ons onder andere verteld dat we alleen maar foto's mochten maken als zij dat verteld had en dat anders onze camera/telefoon compleet leeggehaald zou worden. Ook werd ons op het hart gedrukt niet te zwaaien, lachen of wijzen naar de Noord-Koreaanse soldaten. Ik moet zeggen dat dankzij haar herhaling van de regels en hoe zeer zij ons op het hart drukte om die ook echt te volgen het extra duidelijk werd dat we naar een zeer bijzondere plek gingen.

Het was trouwens nog maar de vraag of we alle punten van de tour aan konden gaan doen, aangezien de spanningen tussen Zuid en Noord-Korea op dit moment vrij hoog zijn. Het eerste onderdeel konden we gelukkig sowieso doen en is de 3^e infiltratie tunnel. Eenmaal aangekomen kregen we eerst een video te zien. Het eerste deel van de video was voornamelijk propaganda over hoe het gemene Noord-Korea allerlei misdaden tegen Zuid-Korea beging en hoe afschuwelijk Noord-Korea sowieso is. Daarna schakelden ze opeens naar een compleet andere boodschap over hoe de DMZ een geweldig natuurgebied en toeristische attractie geworden is. Als afsluiter werd er nog even snel de wens uitgesproken dat ze ooit weer één land zouden worden (onder leiding van Zuid-Korea dan natuurlijk).

Eerlijk gezegd vonden we het filmpje zowel verwarrend (in zijn dubbele boodschappen) als duidelijke propaganda. Gelukkig mochten we, nadat ons nog een keer op het hart was gedrukt dat we geen foto's mochten maken, dan toch echt de tunnel in. Omdat de tunnel op veel punten vrij laag was kregen we allemaal een helm. Dat was maar goed ook, want tijdens onze wandeling hoorde je met enige regelmaat helmen tegen het plafond aan tikken. De tunnel zelf was laag, ontzettend vochtig en warm. Ik vond het benauwend en onprettig en kan me niet voorstellen hoe het geweest moet zijn om als Noord-Koreaan die tunnel te graven, zeker niet met een extra dosis angst vanwege kans om betrapt te worden. Was blij dat we er vrij snel weer uit konden!

Eenmaal weer boven de grond hadden we nog even de tijd om rond te wandelen, wat foto's te maken en eventueel de souvenirwinkel te bezoeken.

Alhoewel we allebei de souvenirs nogal vonden tegenvallen, hebben we wel een aantal interessante foto's kunnen maken (zoals de waarschuwing hierboven) en had de winkel wel lekkere ijsjes!

Weer terug in de bus hoorden we dat ons volgende punt het observatory was en dat we heel veel geluk hadden want dit was voor het eerst in 2 maanden dat daar toeristen heen mochten. Het uitzicht was inderdaad schitterend (je keek uit over een vallei) maar als je goed keek vielen je toch wat aparte dingen op. Zoals de ijzeren hekken die door het hele landschap heenlopen en de grens aangeven. Daarnaast zag je twee dorpjes liggen die allebei een mega antenne en vlag hebben. Dit stamt uit de tijd dat Zuid-Korea gastheer van de olympische spelen was. Aan het eind van de spelen werd de Zuid-Koreaanse vlag die gebruikt was aan dit dorpje gedoneerd en daar prominent opgehangen. Dit vond Noord-Korea vervelend, dus die bouwden een nog grotere mast en hingen daar een nog grotere vlag aan! Eerlijk gezegd ziet het er vrij absurd uit.. Twee kleine dorpjes met twee gigantische masten en vlaggen. Helaas hebben we hier zelf geen foto's van kunnen maken, want alhoewel we dus wel bij het observatory mochten zijn, mochten we geen foto's maken van het uitzicht.

Terwijl we weer in de bus stapten viel me nog op dat op het observatory een gigantische vlag hangt met de tekst “from seperation to unification” erop.

Gedurende de tour zagen we nog wel meer tekenen dat Zuid-Korea er oprecht op hoopt dat ze ooit weer één Korea zullen worden. Alhoewel dit een erg mooie droom is, lijkt het op dit moment nog geen reële optie.

Het volgende agenda punt was lunch. De bus stopte bij een behoorlijk nieuw, maar leeg en kaal gebouw dat meer als een busstation of vliegveld aanvoelde dan een restaurant. Eerder op de dag konden we al aangeven of we de vlees of vegetarische optie wilden en eenmaal bij het restaurant konden we bij de juiste rij gaan staan en zelf ons eten opscheppen in buffetstijl. Het eten zag er super uit, vooral de bulgogi, en aangezien ik grote ogen heb schepte ik nogal veel op. Alhoewel niet alles even warm was smaakte het ons best en kreeg ik uiteindelijk mijn hele portie nog op ook!

Na de lunch gingen we door naar het Dorasan station. Dit is het meest noordelijke station van Zuid-Korea, gebouwd in de hoop dat het ooit het eerste station zal zijn op een treinlijn die Noord en Zuid-Korea verbind. Alhoewel het spoor op dit moment niet veel verder loopt dan het station is het station zelf al wel in gebruik. Normaal gesproken reizen er namelijk dagelijks Zuid-Koreanen heen die werken in het Kaesong industriële park. Dit is een park waar Noord en Zuid-Korea samen werken om producten te maken. Op het moment dat wij er waren was dat park gesloten, door verhoogde spanningen en waren er dus ook alleen maar toeristen. Ook hier zagen we weer verschillende tekenen dat Zuid-Korea hoopt ooit weer verbonden te zijn met Noord-Korea, zoals dit schitterende kunstwerk met een stuk van de Berlijnse muur erin dat de situatie tussen Noord en Zuid-Korea vergelijkt met de situatie in Berlijn na de 2^e wereldoorlog.

De getallen zijn helaas niet zo goed zichtbaar, maar links staan de data van het begin en einde van de scheiding van Berlijn en hoe lang dat in het totaal geduurd heeft. Rechts staat het begin van de scheiding van Korea en wordt opgeteld hoe lang de scheiding nu al duurt.

Als laatste gingen we naar de JSA dit was eigenlijk de voornaamste reden dat we deze tour geboekt hadden, want wie kent het befaamde plaatje van de militairen die elkaar staan aan te staren over de grens niet?

Wat we niet wisten was dat de JSA meer is dan alleen dat. JSA staat voor Joint Securtiy Area en is het enige gebied waar soldaten van Zuid en Noord-Korea elkaar ontmoeten. Dit is ook het punt waar overleg tussen de landen en/of met de Verenigde Naties gebeurd. We begonnen dit stuk van de tour bij een gebouw waar we nog een keer een document moesten ondertekenen dat we echt wisten wat we deden en dat we niemand zouden aanklagen. Daarna kregen we een korte slideshow over de geschiedenis van de DMZ en JSA. Het meeste hiervan wisten we al, maar de VN soldaat legde het goed uit en het was fijn om het weer even vers in het geheugen te hebben.

VN soldaat? Ja, tijdens dit deel van de tour werden we rondgeleid door soldaten van de Verenigde Naties die in dit gebied meewerken om de vrede te bewaren. Na de slideshow werden we in een andere bus geladen om naar de daadwerkelijke JSA te gaan.

In de bus werd ons nog een keer duidelijk opgedragen om ons aan de instructies te houden van de begeleiders, de Noord-Koreaanse soldaten niet uit te dagen en geen foto's te maken tenzij dat was toegestaan. We knikten allemaal keurig en volgden in rijen van 2 onze begeleiders een gebouw door en weer naar buiten. Daar werd ons opgedragen in keurige rijen te gaan staan binnen bepaalde punten (en verteld dat als we buiten die punten kwamen we terug gefloten zouden worden) en luisterden we naar de uitleg van de soldaten terwijl we keken naar het befaamde plaatje! … zonder Noord-Koreaanse soldaten. Er stond maar één Noord-Koreaanse soldaat en die stond helemaal bij hun gebouw. Onze militaire begeleider vertelde ons dat ze hem Bob gedoopt hadden en dat hij er elke dag stond. Hij lijkt er in zijn eentje te staan maar er zijn ten alle tijden op zijn minst nog 2 mensen aanwezig. Iemand in een kamer naast hem met een verrekijker om alles in de gaten te houden en incidenten direct door te bellen. En iemand op de eerste verdieping die Bob in de gaten houdt. Als het erop lijkt dat Bob wil overlopen dan schiet die persoon hem neer. Brrrr.

Er was ruim de gelegenheid om foto's te nemen, mits we dat alleen van de Noord-Koreaanse kant deden. Nadat we over ons ongemak heen waren hebben we dat ook uitgebreid gedaan, inclusief een selfie met Noord-Korea!

We zijn zelfs nog even Noord-Korea in geweest! Op de grens staat een conferentie kamer (het middelste blauwe gebouw) waar we even inmochten. Als je in dat gebouw dus van de ene kant naar de andere kant loopt ga je dus van het ene land naar het andere. Omdat we daar toch niet wilden blijven zijn we na wat foto's te maken snel terug gegaan naar de bus.

Op de weg terug naar ons opstappunt zijn we nog even kort gestopt bij een uitzichtpunt waar je de 'bridge of no return' en de plek waar de 'axe murders' plaatsvonden kon zien. Vooral het verhaal over de 'axe murders' maakte grote indruk op me. Dat twee landen bijna opnieuw actief oorlog met elkaar voeren over het kappen van één boom…

Na een snelle tour door de zoveelste souvenirshop (die trouwens allemaal dezelfde meuk verkochten) zijn we met de tourbus weer terug afgezet bij ons beginpunt. Vanuit daar zijn we met de metro naar Seoul station gegaan. Daar in de buurt hebben we rondgewandeld op zoek naar een leuk tentje voor het avondeten. Uiteindelijk zijn we op goed geluk een tentje ingegaan dat er van buiten goed uitzag. Er zaten namelijk allemaal groepjes jonge mensen te eten, drinken en kletsen. Helaas was de kaart (natuurlijk) helemaal in het Koreaans en kon google translate er niet veel van maken, dus hebben we uiteindelijk gewoon maar een plaatje aangewezen dat er goed uitzag. Dit bleek een schaal met allemaal gefrituurde hapjes te zijn, opzich heel lekker (op de mosselen na) alhoewel een tikje vet. Gelukkig hadden we een flinke hoeveelheid bier om het mee weg te spoelen.

Met volle buik en licht onvaste stap begaven we ons terug naar huis, na een lange dag vol propaganda, heftige beelden en grootse indrukken. Morgen laten we Seoul achter ons en stappen we op de trein naar Gyeongju voor 3 dagen vol natuur, cultuur en religie.